Rozbióor Czechosłowacji w 1938 roku jest jednym z najbardziej kluczowych momentów przedwojennej historii Europy, który bezpośrednio przyczynił się do wybuchu II Wojny Światowej. Poniższy esej skupia się na tym wydarzeniu, analizując zarówno jego przyczyny, jak i skutki.
Tło historyczne
Czechosłowacja powstała w 1918 roku po zakończeniu I Wojny Światowej i rozpadzie Austro-Węgier. Nowe państwo obejmowało terytoria zamieszkiwane przez Czechów, Słowaków, Niemców, Węgrów i innych, co stawiało je w obliczu wielu wyzwań narodowościowych.
W latach 30. XX wieku, kiedy Adolfa Hitlera władza w Niemczech była już w pełni ugruntowana, zaczął on dążyć do realizacji idei „Lebensraum” (przestrzeń życiowa), która zakładała rozszerzenie terytorium Niemiec kosztem innych narodów. Jednym z kluczowych celów tej polityki było zajęcie terytorium Czechosłowacji, zwłaszcza tzw. Kraju Sudetów, zamieszkiwanego głównie przez ludność niemieckojęzyczną.
Konferencja monachijska
Zgodnie z polityką appeasementu, która była stosowana przez główne mocarstwa europejskie, tj. Wielką Brytanię i Francję, wobec Niemiec, w celu uniknięcia konfliktu zbrojnego, 29 września 1938 roku odbyła się Konferencja Monachijska. Na konferencji tej, bez udziału Czechosłowacji, zdecydowano o przekazaniu Kraju Sudetów Hitlerowi.
Decyzja ta została ogłoszona w tzw. Układzie monachijskim, który był później mocno krytykowany, jako przykład tchórzostwa i zdrady sojuszników. Premier Wielkiej Brytanii, Neville Chamberlain, wracając z Monachium do Londynu, ogłosił, że dzięki układowi „zapewnił pokój naszemu czasowi”. Niestety, jak pokazały kolejne wydarzenia, była to złudna nadzieja.
Rozbiór Czechosłowacji
Po Konferencji Monachijskiej, 1 października 1938 roku, wojska niemieckie wkroczyły do Kraju Sudetów. Był to de facto pierwszy etap rozbioru Czechosłowacji. Kilka dni później, na podstawie tajnego aneksu do Układu monachijskiego, na południu Czechosłowacji wojska węgierskie zajęły obszar tzw. Rusi Podkarpackiej, a na północy – obszar tzw. Zaolzia został zajęty przez Polskę.
Niemniej jednak, najbardziej dramatycznym momentem rozbioru Czechosłowacji było bezpośrednie zajęcie reszty kraju przez Niemcy w marcu 1939 roku. Czechy zostały przekształcone w Protektorat Czech i Moraw, podczas gdy Słowacja stała się teoretycznie niezależnym państwem, ale w praktyce była satelickim państwem III Rzeszy.
Skutki rozbioru
Rozbiór Czechosłowacji w 1938 roku miał daleko idące skutki. Po pierwsze, zniszczył on złudzenia o skuteczności polityki appeasementu. Mimo ustępstw, Hitler nie zatrzymał swojej ekspansji, co ostatecznie doprowadziło do wybuchu II Wojny Światowej.
Po drugie, rozbiór Czechosłowacji doprowadził do utraty niezależności tego państwa na ponad sześć lat i przyczynił się do śmierci i cierpienia tysięcy jego obywateli podczas wojny.
Wreszcie, rozbiór Czechosłowacji wpłynął na stosunki międzynarodowe i zasady prawa międzynarodowego po II Wojnie Światowej. Koniec polityki appeasementu doprowadził do powstania nowego porządku międzynarodowego, opartego na zasadzie niedopuszczalności zmian granic przez siłę.
Podsumowanie
Rozbiór Czechosłowacji w 1938 roku był dramatycznym momentem w historii Europy, który przyczynił się do wybuchu II Wojny Światowej. Był to również moment, który ujawnił niepowodzenie polityki appeasementu i doprowadził do fundamentalnej zmiany w podejściu do kwestii międzynarodowych.