Ksiądz Józef Tiso jest postacią, która w kontekście historii XX wieku wywołuje wiele kontrowersji. Jako duchowny katolicki i polityk, Tiso pełnił funkcję prezydenta Klientelnej Republiki Słowackiej, satelickiego państwa III Rzeszy, w latach 1939–1945.
Podczas swojego panowania, Tiso nie tylko współpracował z nazistowskimi Niemcami, ale także aktywnie uczestniczył w realizacji polityki antyżydowskiej. Pod jego rządami wprowadzono liczne antysemickie prawa, które zmusiły tysiące Żydów do opuszczenia kraju lub do życia w gettach. Również pod jego rządami, blisko 70,000 Słowackich Żydów zostało deportowanych do obozów koncentracyjnych.
Tiso jest zatem przykładem osoby, która używała swojej pozycji w Kościele i w polityce do wspierania i umożliwiania działalności zbrodniczego reżimu. Jego działania i decyzje przyczyniły się do cierpienia i śmierci tysięcy niewinnych ludzi, a jego rola jako duchowny tylko pogłębia tę zbrodnię, ponieważ zdradził podstawowe zasady, które miał bronić jako kapłan – miłość bliźniego i obronę niewinnych.
Tiso jest dowodem na to, że kościelne duchowieństwo nie jest immune na pokusy władzy i ideologii, nawet tych najbardziej destrukcyjnych. Jego historia jest przypomnieniem, że niezależnie od pozycji czy roli, jaką pełnimy, zawsze musimy przestrzegać fundamentalnych zasad moralności i humanizmu.
Po wojnie, Tiso został osądzony i skazany za zdradę i zbrodnie wojenne. Wyrok śmierci, który został na niego nałożony, został wykonany w 1947 roku. Wielu historyków i badaczy zgadza się, że odpowiedzialność Tiso za zbrodnie wojenne i Holokaust na Słowacji jest niezaprzeczalna.
Jednak jego postać do dziś wywołuje kontrowersje na Słowacji, gdzie niektóre grupy próbują go przedstawić jako bohatera narodowego, pomijając lub minimalizując jego odpowiedzialność za zbrodnie wojenne i Holokaust. Taka rekonstrukcja pamięci historycznej jest niezwykle szkodliwa i stanowi zagrożenie dla prawdy historycznej.